Sistem Belgelendirme Nedir?
Sistem belgelendirme, bir organizasyonun veya işletmenin yönetim sisteminin belirli bir standarta veya gereksinime uygunluğunu doğrulayan bir süreçtir. Bu süreçte, bir belgelendirme kuruluşu, organizasyonun yönetim sisteminin belgelendirme gereksinimlerine uygunluğunu değerlendirir ve varsa uygunluk sertifikası verir.
Uyulması Gereken Standart (ISO Standardı) Nedir?
ISO, Uluslararası Standardizasyon Organizasyonu (International Organization for Standardization) tarafından belirlenen standartların kısaltmasıdır. ISO, dünya genelindeki standartları geliştirmek ve teşvik etmek amacıyla 1947 yılında kurulmuş uluslararası bir kuruluştur. ISO’nun merkezi Cenevre, İsviçre’de bulunmaktadır.
ISO standartları, birçok farklı alanda ürünlerin, hizmetlerin ve süreçlerin kalitesini, güvenliğini ve etkinliğini artırmak için oluşturulmuş uluslararası belgelerdir. ISO, ülkeler arası ticaretin kolaylaştırılması, çevresel sürdürülebilirlik, iş sağlığı ve güvenliği gibi konularda ortak bir dil ve standartlar oluşturmayı hedefler.
ISO standartları, belirli bir alandaki en iyi uygulamaları, gereksinimleri ve yönetim sistemlerini belirleyen belgelere dayanır. Örneğin, ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi standartı, bir kuruluşun ürün ve hizmetlerinin kalitesini artırmak için belirlenmiş bir dizi gereksinimi içerirken, ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi standartı, bir kuruluşun çevresel etkilerini azaltmak için gerekenleri belirler.
ISO standartları genellikle rakamlarla ifade edilir, örneğin ISO 9001, ISO 14001 gibi. Bu standartlar, belirli bir alandaki gereksinimleri ve yönetim sistemlerini tanımlayan belgelere sahiptir ve belgelendirme kuruluşları tarafından denetlenerek uygunluğu doğrulanabilir.
Türkiye ISO (Uluslararası Standardizasyon Organizasyonu) üyesi midir?
Evet, Türkiye ISO’nun (Uluslararası Standardizasyon Organizasyonu) üyesidir. Türkiye, ISO’nun kurucu üyelerinden biridir ve ISO’nun birçok standartını benimsemiş ve uygulamıştır. ISO standartlarının Türkiye’de benimsenmesi, uluslararası ticaretin kolaylaştırılması, ürünlerin ve hizmetlerin kalitesinin artırılması, çevresel sürdürülebilirlik gibi alanlarda önemli bir rol oynamaktadır. Türkiye, ISO standartlarının geliştirilmesine de katkıda bulunmaktadır ve ISO’nun teknik komitelerinde aktif olarak yer almaktadır. Bu sayede Türkiye, uluslararası standartlarla uyumlu bir şekilde işleyen ve rekabetçi bir ekonomi oluşturmayı amaçlamaktadır.
ISO Üyesi Ülkeler
Uluslararası Standardizasyon Organizasyonu (ISO), birçok ülkenin üye olduğu uluslararası bir standart belirleme kuruluşudur. ISO üyesi olan ülkeler, ISO’nun standartlarını belirlemeye, geliştirmeye ve yayınlamaya katkıda bulunur. ISO’nun üyeleri arasında (alfabetik olarak) şunlar bulunur:
- Almanya
- Arjantin
- Avustralya
- Avusturya
- Belçika
- Brezilya
- Bulgaristan
- Çek Cumhuriyeti
- Çin Halk Cumhuriyeti
- Danimarka
- Endonezya
- Estonya
- Fas
- Filipinler
- Finlandiya
- Fransa
- Gana
- Hindistan
- Hırvatistan
- Hollanda
- İngiltere
- İrlanda
- İspanya
- İsveç
- İsviçre
- İtalya
- Japonya
- Kanada
- Karadağ
- Katar
- Kenya
- Kolombiya
- Kore Cumhuriyeti
- Kosova
- Kuzey Makedonya
- Letonya
- Litvanya
- Lüksemburg
- Malezya
- Meksika
- Mısır
- Norveç
- Pakistan
- Polonya
- Portekiz
- Romanya
- Rusya
- Sırbistan
- Singapur
- Slovakya
- Slovenya
- Suudi Arabistan
- Tayland
- Tayvan
- Türkiye
- Uganda
- Ukrayna
- Umman
- Uzakdoğu Cumhuriyeti
- Vietnam
- Yeni Zelanda
- Yunanistan
- Zambiya
- Zimbabve
Bu ülkeler ISO’nun çalışmalarına katkıda bulunur ve ISO’nun standartlarını uluslararası alanda tanıtır.
ISO standartları Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) geçerlidir ve kullanılmaktadır. ABD, ISO’nun (Uluslararası Standardizasyon Organizasyonu) bir üyesi değildir, ancak ISO standartlarını birçok sektörde benimsemiş ve uygulamıştır.
Birçok Amerikan kuruluşu ve endüstrisi, ISO standartlarını kalite yönetimi, çevre yönetimi, iş sağlığı ve güvenliği, bilgi güvenliği gibi çeşitli alanlarda kullanmaktadır. Örneğin, birçok ABD şirketi ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi standartını benimsemiş ve sertifikalandırmıştır.
Ayrıca, bazı durumlarda, ABD’deki belgelendirme kuruluşları, ISO standartlarını belgelendirme süreçlerinde kullanarak, kuruluşların ve ürünlerin uluslararası standartlara uygunluğunu doğrularlar.
ISO standartlarının ABD’de kullanımı, çeşitli avantajlar sunar, örneğin, uluslararası ticarette uyum sağlamak, ürün ve hizmetlerin kalitesini artırmak, çevresel sürdürülebilirlik sağlamak gibi. Bu nedenle, birçok ABD şirketi ISO standartlarını benimsemekte ve uygulamaktadır.
Sistem belgelendirme süreci genellikle aşağıdaki adımlardan oluşur:
-
Başvuru ve Planlama:
- Organizasyon, belgelendirme kuruluşuna başvurur ve belgelendirme sürecini başlatır.
- Belgelendirme kuruluşu, başvuruyu inceler ve belgelendirme sürecinin planlamasını yapar. Bu plan, denetim tarihlerini, gereksinimleri ve sürecin diğer detaylarını içerir.
-
Dökümantasyon İncelemesi:
- Belgelendirme kuruluşu, organizasyonun belgelendirme gereksinimlerini karşılayıp karşılamadığını belirlemek için belge ve dokümantasyon incelemesi yapar.
- Bu inceleme sürecinde, organizasyonun mevcut yönetim sistemi belgeleri, prosedürleri ve kayıtları değerlendirilir.
-
Denetim:
- Belgelendirme kuruluşu, organizasyonun yerinde denetim yapar.
- Bu denetim sürecinde, organizasyonun yönetim sistemi uygulamaları, süreçleri ve performansı değerlendirilir. Denetçiler, belgelendirme gereksinimlerine uygunluğu doğrulamak için belirli kriterlere göre değerlendirme yaparlar.
-
Raporlama ve Değerlendirme:
- Denetim sonrasında, belgelendirme kuruluşu denetim raporu hazırlar.
- Raporda, denetim sonuçları, bulgular, önerilen iyileştirmeler ve varsa uygunsuzluklar belirtilir.
-
Belgelendirme Kararı:
- Belgelendirme kuruluşu, denetim sonuçlarını ve belgelendirme gereksinimlerine uygunluğu değerlendirir.
- Eğer organizasyon belgelendirme gereksinimlerini karşılıyorsa, belgelendirme kararı verilir ve uygunluk sertifikası düzenlenir.
-
Sertifika Verilmesi:
- Belgelendirme kuruluşu, organizasyona uygunluk sertifikasını verir.
- Sertifika, organizasyonun belgelendirme gereksinimlerini karşıladığını doğrulayan resmi bir belgedir.
-
Sertifikanın Sürdürülmesi:
- Belgelendirme süreci genellikle periyodik olarak tekrarlanır.
- Organizasyon, belgelendirme gereksinimlerini sürekli olarak yerine getirmek ve iyileştirmeler yapmak için çalışır. Periyodik denetimler, belgelendirme kuruluşu tarafından yapılır ve sertifikalar belirli aralıklarla yenilenir.